زندگی نامه :
محمدتقی بهجت فومنی (زادهٔ ۱۲۹۴ در فومن – درگذشتهٔ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸ در قم)، از عرفای به‌نام و از مراجع تقلید شیعه بود. وی نزد بسیاری از کسانی‌که که او را می‌شناختند بخصوص علاقه‌مندانش شخصیت بی‌نظیر معنوی و مشهور به داشتن خوارق عادات و تجارب و حالات معنوی [و عرفانی] بود.
ولادت
محمدتقی بهجت در اواخر سال ۱۳۳۴ ه.ق. در خانواده ای دیندار، در شهر فومن واقع در استان گیلان، چشم به جهان گشود. در ابتدای کودکی مادر وی درگذشت. کربلایی محمود، پدر وی از مردان مورد اعتماد شهر فومن بود و در ضمن اشتغال به کسب و کار، به رتق و فتق امور مردم می پرداخت و اسناد و قباله های محلی به گواهی وی می رسید. پدرش همچنین از ذوق ادبی برخوردار بوده و در رثای خاندان پیامبر اسلام به ویژه امام حسین شعر می سرود.
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی را در مکتب‌خانه فومن (استان گیلان) گذراند و در همان شهر به تحصیل مقدمات علوم اسلامی پرداخت. در سال ۱۳۴۸ ق. در سن چهارده سالگی به عراق رفت و در کربلا به تحصیل مشغول شد.
پس از آن در سال ۱۳۵۲ ق. به نجف اشرف مهاجرت نمود و قسمت‌های پایانی سطح را زیر نظر اساتیدی چون مرتضی طالقانی به پایان رساند. وی درآنجا پس از درک محضر میرزای نائینی و آقا ضیاءالدین عراقی، به حوزه درسی محمدحسین غروی اصفهانی پیوست و علاوه بر این از محضرسید ابوالحسن اصفهانی و محمدکاظم شیرازی بهره برد. و علوم عقلی را نزد سید حسن بادکوبه‌ای فرا گرفت. در سنین ۱۷ یا ۱۸ سالگی در سلک شاگردان اخلاقی – عرفانی سیدعلی قاضی درآمد.
در سال ۱۳۲۴ ش. (۱۳۶۴ ق.) به توصیه پزشکان و به دلیل بیماری به ایران بازگشت؛ چند ماهی را در فومن ماند و پس از تشکیل خانواده بر آن شد که دوباره به حوزهٔ علمیهٔ نجف برود. در راه قصد زیارت حرم فاطمه معصومه و اطلاع یافتن از وضعیتحوزهٔ علمیه قم را کرد؛ ولی در طول چند ماهی که در قم توقف کرده بود، خبر فوت استادان بزرگ نجف یکی پس از دیگری شنیده می‌شد، لذا او تصمیم گرفت که در شهر قم اقامت کند و در آنجا تحصیلات خود را با حضور در جلسات درس کوه کمری و آیت الله بروجردی ادامه دهد. پس از چند ماه اقامت در حوزه علمیه[قم که نوپا بود، بنا به نقل آیت الله مصباح یزدی، برجسته‌ترین شاگرد علمای دینی شد:
{{نقل قول|«آیت‌الله بهجت از همان زمانی که آیت‌الله بروجردی در قم درس شروع کرده بودند از شاگردان برجسته واز مُستَشکِلین معروف و مبرّز درس ایشان بودند. معمولاً استادانی که درس خارج می‌گویند، در میان شاگردانشان یکی دو سه نفر هستند که ضمن اینکه بیش از همه مطالب را ضبط می‌کنند احیاناً اشکالاتی به نظرشان می‌رسد که مطرح و پی‌گیری می‌کنند تا مسائل کاملاً حل شود. اینان از دیگران دقیق‌ترند، و اشکالاتشان علمی‌تر و نیاز به غور و بررسی بیشتری دارد، و ایشان در آن زمان چنین موقعیتی را در درس مرحوم آیت‌الله بروجردی داشتند.
آیت الله بهجت، اشارات ابن سینا و اسفار ملاصدرا را نزد مرحوم آیت الله سید حسن بادکوبه ای فرا گرفت.
تدریس
وی در زمان طلبگی در نجف به تدریس سطوح عالی نیز مشغول بود و با ورود به قم به تدریس دروس عالی پرداخت. محل تدریس درس خارج وی ابتدا در حجرات مدارس و بعد در منزل شخصی خود و سپس در مسجد فاطمیه واقع در گذرخان تشکیل می‌شد و محل اقامه نماز جماعت و مراجعات عمومی وی نیز همین مسجد بود. وی بیش از چهل سال بود که به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت.
مرجعیت
پس از درگذشت محمدعلی اراکی، جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، مرجعیت وی را اعلام کرد و افرادی چون عبدالله جوادی آملی و علی مشکینی نیز برای پذیرش مرجعیت از سوی وی نقش داشتند. همچنین او هیچگاه اقدام به انتشار رساله عملیه نکرد تا اینکه با درخواست های پی در پی افراد راضی شد تا فتاوایش بدون ذکر نام به چاپ برسد. از چاپ ششم به بعد روی جلد رساله او عبارت «العبد محمدتقی بهجت» نوشته شد.
به نقل عباس محفوظی، وی خواسته‌است که مقلدانش به علی صافی گلپایگانی رجوع کنند علی صافی چند ماه پس از فوت بهجت درگذشت. فرزند ارشد وی علی بهجت نیز اعلامیه‌ای مبنی بر ادامه کار دفتر آیت الله بهجت زیر نظر علی صافی صادر کرد.
وفات
محمدتقی بهجت فومنی در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸ به علت ایست قلبی درگذشت و در حرم فاطمه معصومه دفن شد.
اساتید
اساتید فقه و اصول
- سید ابوالحسن اصفهانی
- آقا ضیاءالدین عراقی
- مرتضی طالقانی
- شیخ محمدحسین غروی اصفهانی
- شیخ محمدکاظم شیرازی
اساتید اخلاق
- مرتضی طالقانی
- سیدعلی قاضی
اساتید فلسفه
- مرتضی طالقانی
- سید حسین بادکوبه‌ای
برخی از شاگردان
اسامی برخی از شاگردان آیت الله بهجت:
- محمدتقی مصباح یزدی
- علی پهلوانی تهرانی
- مختار امینیان
- محمود امجد
- محمدحسن احمدی فقیه یزدی
- حسن لاهوتی
- کاظم صدیقی
- محمد محمدی ری شهری
تألیفات
چاپ شده:
- رساله توضیح‌المسائل (فارسی و عربی)
- مناسک حج
- وسیله النجاه
- جامع المسائل
چاپ نشده یا آماده چاپ:
- مجلّدات دوره اصول
- مجلّدات دوره کتاب الصلوه
- دوره طهارت
- تعلیقه بر مناسک شیخ انصاری
- حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری
وی در تألیف سفینهالبحار با شیخ عباس قمی نیز همکاری داشته‌است.
آثار:
آیت الله محمدتقی بهجت فومنی (نامه اول)